Ở các nước có Tết Trung Thu khác, vào ngày này, họ thường biến ngày này thành ngày nghỉ lễ hoặc tổ chức lễ hội lớn để ăn mừng. Nhưng đối với người Nhật, vào ngày này họ vẫn làm việc và sinh hoạt bình thường. Ngày “Jugoya” (十五夜, tạm dịch là Đêm rằm) là ngày trăng đẹp nhất trong năm. Lúc này người Nhật sẽ thưởng ngoạn vẻ đẹp của ánh trăng cùng những chiếc bánh “Tsukimi Dango”.

Vậy người Nhật đón Trung thu như thế nào? Hãy cùng Shizen tìm hiểu thêm trong bài viết này nhé!

Xem thêm “Lễ hội Obon Nhật Bản – Bản sắc văn hóa dân tộc Nhật“

Jugoya là gì?

Jugoya (十五夜, tạm dịch là Đêm rằm) được coi là ngày đẹp nhất trong năm. Ở Nhật đây là sự kiện để mọi người tạ ơn mùa màng. Cùng lúc đó họ sẽ chiêm ngưỡng vẻ đẹp của trăng trung thu.

Ngày Jugoya chính là ngày tháng 15 tháng 8 âm lịch. Do đó nếu theo dương lịch thì ngày này sẽ thay đổi hàng năm. Jugoya năm 2023 sẽ rơi vào ngày 29 tháng 9 dương lich (Thứ 6). Đây cũng là ngày Tết Trung thu ở Việt Nam.

Trong văn hoá Trung Hoa, thời điểm này được gọi là “Tiết Trung Thu”. Người Trung Quốc có phong tục ngắm trăng tao nhã vào dịp này. Từ xưa, phong tục này đã được truyền từ Trung Quốc sang Nhật Bản nhờ Giới quý tộc Heian. Sau đó phong tục này đã lan rộng đến dân thường, và trở thành một sự kiện tạ ơn mùa màng bằng cách dâng lễ vật mùa thu. Jugoya cũng là lễ kỷ niệm thu hoạch khoai lang nên còn được gọi là “Imo Meigetsu” và nhiều nơi cúng khoai môn và khoai lang trong ngày này.

Xem thêm: “TẾT TRUNG THU TẠI NHẬT BẢN CÓ GÌ THÚ VỊ“

Tsukimi – thưởng trăng của người Nhật

Trăng tròn vào tháng 9 được gọi là “Chushu No Meigetsu” (中秋の名月, tạm dịch là Trăng rằm Trung Thu) hay “Jugoya” (十五夜). Đây là dịp để người Nhật thưởng ngoạn vẻ đẹp của ánh trăng rằm. Đối với người Nhật, việc thưởng thức vẻ đẹp của ánh trăng bằng cả tâm hồn, đó chính là “Tsukimi” (月見).

Khi mặt trăng vừa ló dạng, người Nhật sẽ bài trí những chiếc “Tsukimi Dango” (月見だんご, là bánh bột có màu trắng được làm dành riêng cho Trung Thu). Cùng với nhành cỏ lau ở nơi có thể thấy được trăng trong nhà mình, rồi cùng nhau thưởng thức vẻ đẹp của ánh trăng rằm trong không gian tĩnh lặng.

Tuy nhiên, không phải Trung Thu năm nào cũng trời quang mây tạnh. Sẽ có ngày mây đầy trời che lấp cả trăng (gọi là “Mugetsu”, 無月), sẽ có ngày mưa rơi nặng hạt (gọi là “Ugetsu”, 雨月), nhưng đối với người Nhật, dù có không nhìn thấy được trăng hoặc ánh trăng chỉ mờ mờ ảo ảo, họ vẫn thư thái tận hưởng phong vị đêm rằm với ý nghĩ rằng “Ở đằng kia trăng rất tròn kìa”.

Xem thêm: “Kanzashi – Nghệ thuật trâm cài tóc Nhật Bản“

Tsukimi Dango và cỏ lau trong dịp Trung Thu ở Nhật

Tsukimi Dango – bánh dành riêng cho Trung Thu ở Nhật

Tsukimi Dango (月見だんご) là bánh bột có màu trắng. Chúng được làm dành riêng cho dịp Trung Thu ở Nhật

Gạo là lương thực chính và văn hóa lúa nước đã có cội rễ từ xa xưa ở Nhật. Vì vậy mochi và dango luôn có trong các sự kiện ở Nhật Bản. Trong khi ngắm trăng, mọi người dâng dango (tsukimi dango) để bày tỏ lòng biết ơn đối với vụ thu hoạch và cầu nguyện cho một vụ mùa bội thu đối với những cây sắp chín.

Những chiếc bánh bao ngắm trăng tròn được làm trông giống như trăng. Khi cúng dường, người ta trải giấy trắng 3 mặt hoặc trên đĩa, đặt 15 miếng (hoặc 5 miếng, hoặc số ngày rằm trong năm) để tỏ lòng tôn kính Jugoya. Nhiều người có thể thắc mắc nên ăn Tsukimi Dango khi nào, nhưng tốt nhất nên ăn sau khi ngắm trăng và tạ ơn mặt trăng.

Xem thêm: “Những nét đặc trưng trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản“

Cỏ lau – yorishiro (依代) của thần mặt trăng ở Nhật

Cỏ lau tại Nhật được coi là yorishiro (vật chủ) của thần mặt trăng. Ban đầu, những bông lúa được dâng lên như một biểu tượng của mùa màng. Nhưng vì lúa vẫn chưa được thu hoạch nên người ta đã dùng cỏ lau giống như những bông lúa để thay thế.

Người Nhật có thể cắm cỏ lau một mình hoặc với các loại hoa mùa thu khác trong bình. Ngoài ra còn có phong tục treo cỏ lau trên mái hiên sau khi ngắm trăng. Vì người Nhật cho rằng các cạnh sắc của cỏ được cho là có tác dụng xua đuổi tà ma.

Những dịp ngắm trăng Trung Thu khác ở Nhật

Ngắm trăng có ý nghĩa tạ ơn mùa màng. Ngày 15 tháng 8 âm lịch “Jugoya” (còn gọi là “Imo Meigetsu”) là dịp mừng thu hoạch khoai tây. Ngoài ra còn có những lễ hội khác cũng để tạ ơn mùa màng qua dịp ngắm trăng.

Ở Nhật còn có lễ hội ngày 9 âm lịch nhằm kỷ niệm thu hoạch hạt dẻ và đậu. Việc ngắm trăng cũng được thực hiện vào đêm 13 trong tháng (còn được gọi là “Kurinagetsu” hoặc “Mamengetsu”). Ngoài ra còn có “Kanya” vào ngày 10 tháng 10 âm lịch, cũng có tục lệ tạ ơn thần ruộng.

Xem thêm: “Phân biệt たりvà とか し – Ngữ pháp dễ nhầm“

Trước đây nếu chỉ ngắm trăng vào đêm 15 (được gọi là “Katamizuki”) sẽ bị coi là xui xẻo. Người ta cũng nói rằng những điều tốt đẹp sẽ xảy ra. Nếu bầu trời quang đãng trong các khoảng thời gian “Santsukimi” của “đêm trăng 15”, “đêm trăng 13” và “đêm trăng 10”.

Người ta nói rằng 十三夜 – Jusanya (đêm trăng 13) là đêm trăng đẹp thứ 2 sau đêm 15, và việc ngắm trăng vào đêm 13 diễn ra khoảng một tháng sau đêm 15, tức là sau thời điểm trăng trung thu. Đêm trăng 13 năm 2023 là ngày 27 tháng 10 (Thứ 6).

Xem thêm: “TOP 3 LỄ HỘI MÙA THU NHẬT BẢN NÊN TRẢI NGHIỆM“

十日夜 – Tokanya (đêm trăng 10) là lễ hội thu hoạch được tổ chức chủ yếu ở miền Đông Nhật Bản. Mỗi vùng sẽ có sự khác nhau khi tổ chức. Có vùng sẽ giã bánh gạo để mừng mùa thu hoạch lúa. Có nơi sẽ sử dụng “warazuto” và “warateppou” làm bằng thân cây lúa để khuyến khích các vị thần đất và xua đuổi chuột chũi gây hại cho người dân. Đêm Tokanya năm 2023 là ngày 22 tháng 11 (Thứ 4).

——————————————————————-

NHẬT NGỮ SHIZEN – TRUNG TÂM ĐÀO TẠO TIẾNG NHẬT UY TÍN TẠI THỦ ĐỨC
Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ
：Shizen.edu.vn
：0938 250 480 (zalo)
：1S Dân Chủ, phường Bình Thọ, Thành Phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh