Trong loạt anime ăn khách Thanh Gươm Diệt Quỷ (Kimetsu No Yaiba): Yuukaku-hen, Thượng Huyền Lục Daki được biết đến là một con quỷ xinh đẹp và mạnh mẽ. Cô là Oiran của nhà Kyougoku, có tài nghệ cùng nhan sắc tuyệt vời nhưng lại rất đáng sợ! Nếu để ý kỹ thì dù là trong hình dạng con người hay ở hình dáng của quỷ thì Daki luôn mang những chiếc trâm cài lộng lẫy trên mái tóc. Chúng được gọi là Kanzashi – trâm cài tóc truyền thống của Nhật Bản!
Để làm được những trâm cài này đòi hỏi sự tỉ mỉ, công phu của nghệ nhân. Hãy cùng Shizen khám phá nét truyền thống độc đáo trong văn hóa phụ kiện trang phục người Nhật. Được thể hiện qua chiếc trâm cài tóc Kanzashi duyên dáng nhé!
1. KANZASHI – TRÂM CÀI TÓC NHẬT BẢN
Kanzashi (簪) là trâm cài tóc truyền thống Nhật Bản, dùng cài lên mái tóc của người phụ nữ. Nó vừa có tác dụng cố định các búi tóc để tạo kiểu. Vừa giúp làm điểm nhấn tạo nên diện mạo vô cùng thu hút cho người cài chúng.
Trong suốt thời gian dài, chỉ có Maiko (舞子) – những thiếu nữ đang trong thời kỳ luyện tập để trở thành Geisha. Và Geisha (藝者) dùng trâm cài tóc Kanzashi. Sau đó, những người phụ nữ khác nhận ra vẻ đẹp của trâm và bắt đầu dùng Kanzashi. Ngày nay, trâm cài tóc Kanzashi là một phụ kiện không thể thiếu khi bạn diện những y phục truyền thống Nhật Bản như Kimono, Yukata,… trong những dịp lễ truyền thống cũng như các ngày trọng đại, với hàng triệu hình dáng và màu sắc khác nhau, mỗi cái lại mang một vẻ đẹp riêng.
2. NGUỒN GỐC CỦA TRÂM CÀI KANZASHI
Có nguồn gốc từ thời Jōmon (縄文時代, “Jōmon-jidai”) – thế kỷ thứ 10 trước Công nguyên, trong thời cổ đại người ta tin rằng có một nguồn lực huyền bí trong cây gậy nhỏ đó mà người ta nghĩ rằng là một vật may mắn, có sức mạnh bảo vệ người phụ nữ trước ma quỷ và những sự cám dỗ không chính đáng khi cắm cây trâm cài lên tóc.
Trong thời Heian (平安時代, “Heian-jidai”) (từ 794 đến 1192) khi phụ nữ bắt đầu để những kiểu tóc búi cao truyền thống thay vì kiểu Taregami (垂髪) – kiểu tóc dài và thẳng vốn được ưa chuộng vào thời điểm đó.
Đến thời kỳ Edo (江戸時代, “ Edo-jidai”) (từ 1603 đến 1868), Kanzashi lan rộng và trở thành một làn sóng thời trang được ưa chuộng trên toàn quốc. Các nghệ nhân bắt đầu sản xuất các sản phẩm tinh xảo hơn, bao gồm một số đồ trang trí trên tóc có thể được sử dụng như vũ khí phòng thủ.
3. CÁC LOẠI TRÂM CÀI CƠ BẢN
Tama Kanzashi (玉簪):
Được hiểu là chiếc trâm cài Kanzashi gồm phần thân (có thể là một thân hoặc hai thân), đính kèm là những hạt ngọc tròn (玉, “Tama”), nhỏ và sắc màu. Là kiểu dáng đơn giản và thịnh hành nhất trong thời Edo và Meiji, được sử dụng chủ yếu để cài tóc cho cô dâu, tóc búi hình bầu dục hoặc dành cho phụ nữ đã kết hôn.
Kanoko Dome (かのこ留め):
Kanoko nghĩa là màu nâu vàng, Dome nghĩa là cái kẹp. Được hiểu là cái trâm màu nâu vàng, với hình dáng của những chiếc quạt cầm tay, được sáng tạo trên nhiều chất liệu và hình dáng, kích thước khác nhau. Phổ biến nhất là trâm gồm hai chân, với những chiếc quạt được gắn ở phần đầu, đính kèm với hạt ngọc trai và thường được làm bằng chất liệu sơn mài và có tông màu trầm. Loại trâm này thường được dành cho các bà, các mẹ vì nó thường được sử dụng trong những dịp lễ trang trọng.
Kushi Kanzashi (櫛簪):
Được hiểu là chiếc trâm Kanzashi có hình dạng giống như những chiếc lược chải tóc (櫛, “Kushi”) dành cho các thiếu nữ ngày xưa, Kushi Kanzashi thời xưa chủ yếu được làm bằng mai rùa hoặc gỗ với những hoa văn và họa tiết trang trí thành hình vòng cung của chiếc trâm. Ngày nay, Kushi Kanzashi chủ yếu được làm bằng sơn mài với gam màu trắng, đen và đỏ là nổi bật nhất, điểm xuyết là những bông hoa được mạ vàng tinh tế.
Bira-bira Kanzashi (ビラビラ簪):
Bira-bira có nghĩa là phấp phới. Được hiểu là chiếc trâm cài phấp phới. Bởi chúng thường được gắn phần họa tiết dài và thậm chí còn được làm bằng kim loại hoặc gắn thêm những chiếc chuông nhỏ để phát ra những âm thanh “rung rinh” trước gió. Ngày nay, chúng được thiết kế với nhiều kiểu dáng và kích thước, màu sắc độc đáo hơn và thường được sử dụng với những bộ Kimono sặc sỡ, trẻ trung.
Ōgi Kanzashi (扇簪):
Chiếc trâm được gọi là kiểu dáng công chúa, thường được làm bằng kim loại với hình chiếc quạt, có thể phát ra âm thanh trong lúc di chuyển, thường được các Maiko đeo trên tóc ngay trên ngôi đền.
4. HANA KANZASHI – TRÂM CÀI TÓC THEO THÁNG CỦA MAIKO
Các Maiko thường được phân biệt với đàn chị – những Geisha đã trưởng thành – cũng bởi chính những Kanzashi mà họ đang cài trên mái tóc. Bởi theo thông lệ thì các Kanzashi mà Maiko sử dụng thường sặc sỡ và có kiểu dáng rực rỡ trẻ trung hơn với những Kanzashi cài trên mái tóc Geisha. Đặc biệt là thật dễ dàng để nhận ra một Maiko nếu họ sử dụng loại Hana Kanzashi là hình dáng của các bông hoa được khắc họa theo mỗi tháng trong năm hoặc mang những ý nghĩa, thông điệp khác nhau.
Kanzashi Tháng 1
Thiết kế của Kanzashi tháng Giêng thường có chủ đề “Năm mới tốt lành của Nhật Bản”. Kanzashi thường lấy ý tưởng từ những loài hoa sặc sỡ sắc màu, Shōchikubai (松竹梅) là một lựa chọn phổ biến, là sự kết hợp của hoa thông (松, “shō”), tre(竹,“chiku”) và cây mơ (梅, “bai”).
Kanzashi Tháng 2
Các mẫu thiết kế Kanzashi chủ yếu tập trung vào việc đón chào không khí mùa xuân và sự kiện tình yêu lớn nhất trong năm – ngày lễ tình nhân. Vì vậy, màu hồng, đỏ sẽ là gam màu phổ biến được ưa chuộng. Trong tháng hai, hoa mơ trắng, hồng và đỏ thắm sẽ là lựa chọn phù hợp.
Kanzashi Tháng 3
Theo quan niệm của người Nhật, tháng ba tượng trưng cho sự hạnh phúc của mỗi người. Bởi lẽ đó, Kanzashi lấy ý tưởng của các loài hoa thủy tiên (水仙, “suisen”), hoa mẫu đơn (牡丹, “botan”) và hoa cải vàng (菜の花, “nanohana”).
Kanzashi Tháng 4
Đây là thời điểm mà hoa anh đào nở rộ đẹp nhất trong năm, chính vì vậy, Kanzashi vào tháng tư chủ yếu sẽ là những bông hoa anh đào (桜, “sakura”) hồng với đủ các khung màu và kiểu dáng khác nhau.
Kanzashi Tháng 5
Thường là màu xanh lam hoặc màu hồng. Hoa diên vĩ (菖蒲, “Ayame”) biểu thị độ cao của mùa xuân trong khi hoa tử đằng (藤, “fuji”) là loài hoa thường gắn liền với cung đình.
Kanzashi Tháng 6
Những lá liễu xanh (青柳, “yanagi”) kéo theo những chiếc lá cẩm chướng hồng (撫子, “nadeshiko”), hoặc ít phổ biến hơn là hoa cẩm tú cầu (紫陽花, “ajisai”). Liễu là hình ảnh truyền thống gắn liền với Geisha.
Kanzashi Tháng 7
Là thời điểm mà các lễ hội mùa hè diễn ra sôi động và nhộn nhịp nhất trong năm. Theo đó, Kanzashi cũng không thể bỏ qua những biểu tượng của mùa hè. Chẳng hạn như hình những chiếc quạt cầm tay. Hay hình ảnh những chú chuồn chuồn nước đính kèm những cánh hoa sắc màu.
Kanzashi Tháng 8
Rau muống lớn (朝顔, “asagao”) hoặc cỏ lau (ススキ, “susuki”). Cỏ lau xuất hiện như một đám gai hình sao. Maiko cao cấp đeo cánh bạc có mặt lưng màu trắng. Maiko cấp dưới đeo cánh hoa bạc có mặt lưng màu hồng.
Kanzashi Tháng 9
Hoa cát cánh Nhật Bản (桔梗, “kikyō”). Tông màu tím truyền thống gắn liền với mùa thu.
Kanzashi Tháng 10
Hoa cúc (菊, “kiku”). Chúng rất được yêu thích ở Nhật Bản và là biểu tượng của Hoàng gia. Maiko cao cấp sẽ đeo một bông hoa lớn trong khi Maiko cấp dưới sẽ đeo một chùm hoa nhỏ. Các màu tiêu biểu bao gồm hồng, trắng, đỏ, vàng và tím.
Kanzashi Tháng 11
Những chiếc lá phong (紅葉, “Momiji”) với gam màu từ xanh lá cho tới nâu đỏ. Đây sẽ là ý tưởng chủ đạo chính cho những chiếc trâm cài đầu vào tháng mười một này.
Kanzashi Tháng 12
Biểu tượng của Kanzashi vào tháng cuối năm này sẽ là những chú mèo may mắn (招き猫, “Maneki Neko”). Ngoài ra còn có biểu tượng hoa gạo (餅, “mochi”).
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về văn hóa Nhật này, về tiếng Nhật này, thì hãy đăng ký ngay khóa tiếng Nhật tại Nhật ngữ Shizen hoặc gọi ngay 0938 250 480 để được tư vấn miễn phí bạn nhé!
Nguồn: Tổng hợp Biên tập: Shizen
NHẬT NGỮ SHIZEN – TRUNG TÂM ĐÀO TẠO TIẾNG NHẬT UY TÍN TẠI THỦ ĐỨC
Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ
：Shizen.edu.vn
：0938 250 480 (zalo)
：1S Dân Chủ, phường Bình Thọ, Thành Phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh
(1)
